Aktualności

W celu zapobiegania rozprzestrzeniania się epidemii koronawirusa na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzony został do odwołania stan epidemii. 20 marca wydane zostało w tej sprawie rozporządzenie ministra zdrowia. Stan epidemii pozwala m.in. na czasowe ograniczenie przemieszczania się lub funkcjonowania instytucji i zakładów pracy, a także nałożenie obowiązku poddania się badaniom lekarskim czy stosowanie innych środków profilaktycznych. Osoby chore albo podejrzane o zachorowanie muszą poddać się obowiązkowym ograniczeniom w postaci izolacji, kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego.

Zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 najczęściej przejawia się gorączką, kaszlem i problemami z oddychaniem. Każdy, kto takie objawy ma, a także kto w ostatnim czasie miał kontakt z osobą zakażoną lub podejrzaną o zakażenie wirusem, bezzwłocznie musi skontaktować się telefonicznie z sanepidem lub zgłosić się do najbliższego oddziału zakaźnego (obserwacyjno-zakaźnego) celem zbadania.

Izolacja dotyczy osoby zakażonej i jest stosowana w celu zapobieżenia przeniesienia biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby. Nie zawsze jednak stwierdzenie zakażenia wiązać się musi z leczeniem w szpitalu zakaźnym, bo osoba, która chorobę tę jest w stanie przejść w sposób łagodny (np. dziecko), może zostać poddana izolacji w warunkach domowych. Jest za to w stałym kontakcie ze szpitalem zakaźnym.

Kwarantanna dotyczy osoby zdrowej, która miała bliski kontakt z osobą zakażoną lub podejrzaną o zakażenie koronawirusem. Trwa 14 dni, ale o jej długości decyduje lekarz. Osobę poddaną kwarantannie obowiązuje bezwzględny zakaz opuszczania miejsca pobytu, za złamanie którego grozi grzywna 30 tys. zł. Niemożliwe są nawet odwiedziny takiej osoby. Od 15 marca obowiązkową kwarantanną objęci są wszyscy przybywający do Polski z zagranicy (z wyjątkiem kierowców wykonujących międzynarodowy transport drogowy osób i rzeczy oraz osób w Polsce mieszkających, ale na co dzień pracujących w sąsiednim kraju). Osoba, która nie jest w stanie zapewnić sobie miejsca odbycia kwarantanny, odbywać ją musi w miejscu wskazanym przez odpowiednie służby (informacja przekazywana jest podczas przekraczania granicy państwa).

Nadzór epidemiologiczny dotyczy osoby zdrowej, w której otoczeniu (ale nie bezpośrednim) przebywała osoba zakażona lub podejrzana o zakażenie koronawirusem. Przeprowadzany jest po wywiadzie epidemiologicznym na wszelki wypadek. Trwa 14 dni. Osoba poddana takiemu nadzorowi uważnie musi kontrolować swój stan zdrowia i dwa razy dziennie mierzyć sobie temperaturę ciała. Ponadto wskazane jest w jej przypadku maksymalne ograniczenie kontaktu z innych osobami.

W aktualnej sytuacji związanej z rozwojem epidemii COVID-19 w Polsce należy zwrócić uwagę na prawa i obowiązki, jakie na pracodawcę nakłada nie tylko Kodeks pracy, ale i ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, która weszła w życie 8 marca.

Na pracodawcy ciążą określone w prawie pracy obowiązki. Jednym z nich – podstawowym – jest zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o czym jasno stanowi art. 15 k.p. To ogólna zasada, która wymusza odpowiedzialność zorganizowania pracy w taki sposób, by zapewnić pracownikom ochronę i życia, i zdrowia poprzez przestrzeganie przepisów bhp. Obowiązek ten ma więc charakter jednostronny i nie ma tu w ogóle znaczenia jak ze swoich powinności wywiązuje się druga strona stosunku pracy.

Zgodnie z art. 207 § 2 pkt 3 k.p. konieczne jest, by pracodawca reagował na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywał środki podejmowane w celu doskonalenia już istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy.

Kolejne przepisy ustawy w tym zakresie ujęte są w art. 2091–2093. I tak, pracodawca obowiązany jest zapewnić środki do udzielania w nagłych wypadkach pierwszej pomocy. Z kolei w razie możliwości zaistnienia zagrożenia zarówno dla zdrowia, jak i życia – niezwłocznie poinformować musi pracowników o takowych zagrożeniach i podjąć takie działania, które będą mogły zapewnić odpowiednią ochronę oraz dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca zagrożenia w miejsce bezpieczne. Ponadto pracodawca obowiązany jest w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie oddalenia się w miejsce bezpieczne, a do czasu usunięcia zagrożenia – nie wydawać im polecenia wznowienia pracy. Pracodawca jest także obowiązany, by umożliwić pracownikom, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla ich zdrowia lub życia, a także dla zdrowia lub życia innych osób, podjęcie działań w celu uniknięcia zaistniałego niebezpieczeństwa (i to nawet bez porozumienia z przełożonym) na miarę ich wiedzy i możliwych do zastosowania środków technicznych. Pracownicy, którzy podjęliby działania o których mowa, nie będą mogli ponieść jakichkolwiek niekorzystnych konsekwencji takich działań, o ile nie zaniedbają przy tym swoich obowiązków.

Postępująca wciąż na świecie epidemia koronawirusa spowodowała, że w trudnej sytuacji finansowej znalazły się przedsiębiorstwa także te działające w Polsce. Niezwykle pomocne są więc każde działania wychodzące naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców w tym niełatwym dla nich czasie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyszedł z propozycją ulg w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne. Przedsiębiorcy w celu zapłaty bieżących składek lub należności – które wynikają z już zawartej z Zakładem umowy o rozłożenie zadłużenia na raty lub odroczenie terminu płatności – mogą skorzystać z uproszczonych form pomocy w postaci odroczenia o trzy miesiące terminu płatności składek za okres od lutego do kwietnia 2020 r. lub zawieszenia na trzy miesiące realizacji umowy zawartej z ZUS, w której termin płatności rat bądź składek wyznaczono w okresie od marca do maja 2020 r. – i tym samym wydłużenia o trzy miesiące terminu realizacji zawartej umowy.

Dla tych, którzy chcieliby skorzystać z owych ulg, ZUS na stronie internetowej zamieścił odpowiednie wnioski – jeden dla osób nieprowadzących pełnej księgowości, a drugi dla osób prowadzących pełną księgowość. Jeżeli przedsiębiorca prowadzi pełną księgowość – do wniosku dołączyć należy sprawozdanie finansowe (tj. bilans, rachunek zysków i strat, sprawozdanie o przepływach pieniężnych) za 2018 lub 2019 r. Ponadto wyjaśnić trzeba, w jaki sposób epidemia koronawirusa wpłynęła na niemożność opłacenia owych składek w terminie. Ulgi udzielane są w ramach pomocy de minimis, więc do wniosku dołączyć trzeba jeszcze dokumenty dotyczące pomocy publicznej. Gdy z dokumentów wynikać będzie jednak, że w okresie ostatnich trzech lat wielkość otrzymanej pomocy publicznej de minimis przekroczyła 200 tys. euro – ulga nie będzie udzielona.

Wniosek można przesłać elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, złożyć w skrzynce dostępnej w placówce Zakładu lub wysłać pocztą. Następnie wniosek musi zostać pozytywnie rozpatrzony, a kiedy tak się stanie, to e-mailem lub pocztą (w razie niepodania adresu e-mail) przysłana zostanie umowa wraz z dokumentami dotyczącymi pomocy publicznej. Po otrzymaniu dokumentów trzeba będzie je jeszcze przejrzeć i podpisać, a następnie z powrotem przekazać je do Zakładu (złożenie w skrzynce dostępnej w placówce ZUS lub pocztą). Z racji trwania stanu epidemii podpisane dokumenty można wysłać w postaci skanu na adres e-mail oddziału ZUS, ale konieczne w takim przypadku będzie także wysłanie oryginałów dokumentów najpóźniej w ciągu 14 dni liczonych od dnia zakończenia stanu epidemii. W przypadku, gdy forma papierowa do Zakładu przekazana nie zostanie, to umowa zawarta nie będzie – a co więcej, spowoduje to naliczenie odsetek od należności tą umową objętych.

Na uwagę zasługuje fakt, że jeżeli w ciągu 3 miesięcy sytuacja finansowa przedsiębiorstwa nie ulegnie poprawie, to możliwe będzie wystąpienie z wnioskiem o renegocjację umowy.